Το δίκτυο αποχέτευσης της πόλης Κομοτηνής είναι χωριστικό, δηλαδή ξεχωριστό για τα λύματα και για τα όμβρια νερά.

Στους οικισμούς του Δήμου δεν υπάρχει αποχετευτικό δίκτυο λυμάτων αλλά λειτουργούν στεγανοί ή απορροφητικοί βόθροι, τα βοθρολύματα των οποίων μεταφέρονται για επεξεργασία στην Ε.Ε.Λ. Κομοτηνής.

Μέχρι σήμερα κατασκευάστηκαν και λειτουργούν στην πόλη μας αγωγοί ακαθάρτων από PVC, διαμέτρου Φ630 – Φ160 και από οπλισμένους τσιμεντοσωλήνες διαμέτρων Φ1000-Φ600 και αγωγοί ομβρίων από τσιμεντοσωλήνες. Το αποχετευτικό δίκτυο ακαθάρτων εξυπηρετεί το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού της πόλης.

Το δίκτυο ομβρίων έχει φρεάτια υδροσυλλογής και φρεάτια επίσκεψης των αγωγών.

Τα δίκτυα ακαθάρτων και ομβρίων λειτουργούν ανεξάρτητα και έχουν διαφορετικούς τελικούς αποδέκτες.

Τα λύματα οδηγούνται μετά την επεξεργασία τους στον δυτικό χειμαροπόταμο του ποταμού Βοζβόζη και τα όμβρια στον κεντρικό χειμαροπόταμο του ποταμού Βοζβόζη.

Επισημαίνουμε ότι στους αγωγούς των ομβρίων απαγορεύεται να πετάμε οτιδήποτε επιβλαβές για το περιβάλλον (πετρελαιοειδή, χρώματα, λύματα κ.λ.π.).

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ

Η ΔΕΥΑΚ για την συντήρηση και την καλή λειτουργία του αποχετευτικού δικτύου χρησιμοποιεί δύο (2) ειδικά αποφρακτικά οχήματα, ένα (1) όχημα τηλεπισκόπησης αγωγών ακαθάρτων και συνεργείο ειδικευμένου εργατοτεχνικού προσωπικού.

Οι εργασίες συντήρησης εξασφαλίζουν, επίσης, την αύξηση του χρόνου ζωής του δικτύου.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ

Η ΔΕΥΑΚ από το έτος 1988 άρχισε την κατασκευή μεγάλων έργων αποχέτευσης:

• Κατασκευή αποχετευτικών δικτύων ακαθάρτων και ομβρίων της πόλης.

• Κατασκευή αποχετευτικού δικτύου ομβρίων οικισμών.

• Αντλιοστάσιο λυμάτων περιοχής ΕΚΤΕΝΕΠΟΛ.

• Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (Ε.Ε.Λ.) Κομοτηνής.

Το εσωτερικό υδραγωγείο του Δήμου Κομοτηνής αποτελεί το σύστημα διανομής του πόσιμου νερού στην πόλη και στους οικισμούς.

Οι αγωγοί διανομής διακρίνονται σε:

• Κύριοι ή πρωτεύοντες αγωγοί. Εχουν διάμετρο Φ400-Φ280 και σκοπό έχουν να μεταφέρουν γρήγορα και σε επαρκείς ποσότητες νερό στις διάφορες απομακρυσμένες περιοχές της πόλης και των οικισμών.

• Δευτερεύοντες αγωγοί. Εχουν διάμετρο Φ280-Φ110 και σκοπό έχουν να εξισορροπούν τις πιέσεις και τις παροχές του νερού μεταξύ των κύριων αγωγών και των γειτονικών περιοχών της πόλης και των οικισμών.

• Τριτεύοντες αγωγοί διανομής. Εχουν διάμετρο Φ90 και σκοπό έχουν να διανέμουν το πόσιμο νερό στους καταναλωτές. Είναι οι μόνοι αγωγοί στους οποίους επιτρέπεται να υπάρχουν ιδιωτικές παροχές ύδρευσης.

Το μεγαλύτερο μέρος των αγωγών ύδρευσης είναι πλαστικοί, κατασκευασμένοι κυρίως από πολυαιθυλένιο (ΡΕ) και PVC.

Το εξωτερικό υδραγωγείο του Δήμου Κομοτηνής εξασφαλίζει πόσιμο νερό σε επαρκή ποσότητα και σε άριστη ποιότητα για την πόλη αλλά και για όλους του οικισμούς του Δήμου. Περιλαμβάνει όλα τα συστήματα ύδρευσης από τις πηγές του νερού που προορίζεται για πόσιμο, τα αντλιοστάσια, την μονάδα επεξεργασίας έως και τις δεξαμενές διανομής του νερού πριν την διανομή του στους καταναλωτές.

1.Φράγμα Υδρομάστευσης.

Η κύρια πηγή πόσιμου νερού της ΔΕΥΑΚ, ιδιαίτερα του μήνες Νοέμβριο έως Ιούνιο, είναι το φράγμα υδρομάστευσης του δυτικού παραπόταμου του Βοζβόζη, που βρίσκεται 1500 m βόρεια του οικισμού Συμβόλων.

Πρόκειται για έναν τεχνητό αναβαθμό ύψους τριών μέτρων, πίσω από τον οποίο δημιουργείται τεχνητή λίμνη μήκους 100 m και μέγιστου πλάτους 20 m Ο αναβαθμός κατασκευάστηκε το 1991 από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Το νερό φιλτράρεται σε διάτρητα ανοξείδωτα φίλτρα επιπλεόντων και ογκωδών στερεών. Τα φίλτρα βρίσκονται στο μέσο του ωφέλιμου βάθους του φράγματος και είναι συνδεδεμένα με τον αγωγό μεταφοράς του νερού προς τη Μονάδα Επεξεργασίας, όπου το νερό καταλήγει με βαρύτητα. Το νερό, που δεν υδρομαστεύεται, υπερχειλίζει από το φράγμα και συνεχίζει κατάντη στην κοίτη του ποταμού.

Ο αγωγός μεταφοράς του νερού είναι χαλύβδινος διαμέτρου Φ600 και έχει εσωτερική και εξωτερική επένδυση μονωτικού υλικού.

2.Γεωτρήσεις νερού.

Τους μήνες Ιούλιο έως Οκτώβριο, η ποσότητα του νερού που συλλέγεται από το ποτάμι είτε δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της πόλης είτε δεν υπάρχει καθόλου. Γι’ αυτό το λόγο έχουν ανορυχθεί και αξιοποιηθεί 21 γεωτρήσεις νερού που είτε αποτελούν την κύρια πηγή νερού αυτούς τους μήνες είτε λειτουργούν συμπληρωματικά με το φράγμα.

Οι γεωτρήσεις βρίσκονται δυτικά της πόλης, κοντά στο δυτικό παραπόταμο του Βοζβόζη και το νερό που αντλούν συγκεντρώνεται στο Κεντρικό Αντλιοστάσιο.

Οι αγωγοί που χρησιμοποιούνται για την μεταφορά του νερού στο Κεντρικό Αντλιοστάσιο είναι διαμέτρου Φ200 έως Φ280. Η ισχύς των αντλητικών συγκροτημάτων των γεωτρήσεων είναι 15 ΗΡ έως 25 ΗΡ.

3.Κεντρικό Αντλιοστάσιο Νερού.

Στο Κεντρικό Αντλιοστάσιο Νερού συγκεντρώνεται το νερό που αντλείται από τις γεωτρήσεις. Στις δεξαμενές συλλογής του νερού του αντλιοστασίου είναι εγκαταστημένες 3 υποβρύχιες και 4 φυγοκεντρικές αντλίες για την μεταφορά του νερού στην Μονάδα Επεξεργασίας. Συγκεκριμένα χρησιμοποιούνται 3 αντλίες ισχύος 125 ΗΡ, 2 αντλίες ισχύος 136 ΗΡ και 2 αντλίες ισχύος 220 ΗΡ.

Για την μεταφορά του νερού από το Κεντρικό Αντλιοστάσιο έως την Μονάδα Επεξεργασίας χρησιμοποιούνται 3 αγωγοί διαμέτρου Φ400.

4.Μονάδα Επεξεργασίας Νερού.

Στη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού συγκεντρώνεται το νερό από το ποτάμι και τις γεωτρήσεις και επεξεργάζεται, ώστε να πληρεί τις προδιαγραφές του πόσιμου νερού στην πόλη.

Τα στάδια του συστήματος επεξεργασίας του νερού είναι:

α) Φρεάτιο Αρχικής Ανάμειξης.

Τα νερά που προέρχονται από το ποτάμι και τις γεωτρήσεις αναμιγνύονται στο φρεάτιο αρχικής ανάμειξης όπου γίνεται και προχλωρίωση του νερού με υδατικό διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου.

β) Δεξαμενές Καθίζησης.

Στη συνέχεια το νερό εισέρχεται στις δύο παράλληλες δεξαμενές της 1ης καθίζησης. Εκεί καθιζάνουν τα αιωρούμενα στερεά του νερού με τη βαρύτητα. Το νερό μετά από το φρεάτιο κροκίδωσης και τον μαίανδρο συσσωμάτωσης (εγκαταστάσεις που εναλλακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν γίνεται χρήση χημικών κροκιδωτικών στην επεξεργασία) καταλήγει στις δεξαμενές της 2ης καθίζησης.

Στη συγκεκριμένη μονάδα επεξεργασίας δεν γίνεται κροκίδωση και συσσωμάτωση, λόγω της χαμηλής περιεκτικότητας του νερού σε αιωρούμενα στερεά. Ο συνολικός χρόνος παραμονής του νερού στις δεξαμενές 1ης και 2ης καθίζησης είναι 3 ώρες. Ο συνολικός όγκος των δεξαμενών 1ης και 2ης καθίζησης είναι 3500 m3

Οι δεξαμενές καθίζησης καθαρίζονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Γι’ αυτό λειτουργούν τέσσερις παράλληλες δεξαμενές, δύο για την 1η και δύο για την 2η καθίζηση, ώστε να μη διακόπτεται η παροχή του νερού κατά τον καθαρισμό.

γ) Ταχυδιϋλιστήριο.

Μετά τις δεξαμενές καθίζησης το νερό εισέρχεται στο ταχυδιϋλιστήριο. Εκεί βρίσκονται έξι κλίνες με αμμόφιλτρα διαστάσεων 4 m Χ 6 m εκάστη. Το φίλτρο της άμμου έχει πάχος 70 cm και από κάτω του είναι τοποθετημένα στρώματα από χαλίκια αυξανόμενης διαμέτρου με το βάθος. Το νερό εισέρχεται από το πάνω μέρος του φίλτρου και διηθείται μέσα από το στρώμα της άμμου και των χαλικιών. Με την διήθηση του νερού στο φίλτρο άμμου, απομακρύνονται το σύνολο των αιωρούμενων στερεών του και το μεγαλύτερο μέρος του μικροβιολογικού του φορτίου. Το διηθημένο νερό παραλαμβάνεται από το κάτω μέρος του φίλτρου και οδηγείται στο αντλιοστάσιο της μονάδας.

Τα φίλτρα των κλινών καθαρίζονται κάθε 12 περίπου ώρες και γι’αυτό το λόγο λειτουργούν έξι παράλληλες κλίνες, ώστε να μη διακόπτεται η παραγωγή. Ο καθαρισμός γίνεται με αντίστροφη πλύση του φίλτρου. Αυτό επιτυγχάνεται με διοχέτευση καθαρού νερού και αέρα με πίεση από το κάτω μέρος της κλίνης, μέχρις ότου να ρευστοποιηθεί η κλίνη και να είναι σε αιώρηση οι κόκκοι της άμμου του φίλτρου. Ετσι, γίνεται απομάκρυνση των αποθέσεων του φίλτρου και μεταφορά τους στο νερό έκπλυσης, το οποίο μετά το τέλος της πλύσης απομακρύνεται στο δίκτυο καθαρισμού του ταχυδιϋλιστηρίου. Ο αέρας παρέχεται από έναν αεροσυμπιεστή ισχύος 30 KW.

δ) Αντλιοστάσιο Μονάδας Επεξεργασίας.

Κάτω από το ταχυδιϋλιστήριο βρίσκεται το αντλιοστάσιο νερού, όπου λειτουργούν τέσσερις αντλίες ισχύος 75 ΗΡ εκάστη. Η μία από τις τέσσερις αντλίες χρησιμοποιείται για τη μεταφορά του νερού στον πύργο νερού και οι άλλες τρεις για τη μεταφορά του νερού στις δεξαμενές διανομής. Το νερό, που μεταφέρεται στον πύργο νερού, χλωριώνεται στο χώρο του αντλιοστασίου.

ε) Πύργος Νερού.

Ο πύργος νερού είναι μία ανυψωμένη δεξαμενή από οπλισμένο σκυρόδεμα, η οποία τροφοδοτεί με επεξεργασμένο νερό ολόκληρη την Μονάδα Επεξεργασίας. Η κύρια χρήση του νερού από τον πύργο νερού είναι για την αντίστροφη πλύση των φίλτρων άμμου του ταχυδιϋλιστηρίου. Το νερό του πύργου χρησιμοποιείται, επίσης, στην Μονάδα Επεξεργασίας για τις πλύσεις των δεξαμενών και για τις ανάγκες πόσιμου νερού του προσωπικού.

στ) Χλωρίωση.

Η τελική φάση επεξεργασίας του νερού είναι η απολύμανσή του με αέριο χλώριο για πλήρη απομάκρυνση του μικροβιολογικού φορτίου. Η χλωρίωση λαμβάνει χώρα σε ξεχωριστό οικίσκο εντός της μονάδας. Το αέριο χλώριο αποθηκεύεται σε φιάλες από τις οποίες, με ελεγχόμενο και αυτόματο τρόπο μέσω βαλβίδων, διοχετεύεται η απαιτούμενη ποσότητα χλωρίου στο νερό. Είναι εγκαταστημένη συστοιχία έξι φιαλών χλωρίου, από τις οποίες λειτουργούν ταυτόχρονα τρεις φιάλες, ενώ υπάρχει δυνατότητα λειτουργίας των άλλων τριών, ώστε να μην διακοπεί η διαδικασία χλωρίωσης κατά την αλλαγή των κενών φιαλών.

ζ) Δεξαμενές Διανομής.

Μετά το τέλος της επεξεργασίας, το νερό αποθηκεύεται στις έξι δεξαμενές διανομής, από τις οποίες με βαρύτητα, τροφοδοτείται στο δίκτυο διανομής για κατανάλωση. Οι τέσσερις δεξαμενές είναι κυλινδρικές και έχουν χωρητικότητα 900 m3 η κάθε μία, ενώ οι άλλες δύο είναι ορθογωνικές και έχουν χωρητικότητα 1000 m3 και 2000 m3 αντίστοιχα. Ολες οι δεξαμενές διανομής είναι κατασκευασμένες από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Από τις δεξαμενές διανομής τροφοδοτείται με βαρύτητα η πόλη της Κομοτηνής και οι οικισμοί Υφαντών, Παραδημής, Κοσμίου, Μεσοχωρίου, Μεγάλου Κρανοβουνίου, Μικρού Κρανοβουνίου, Ιτέας, Κικηδίου, Ροδίτη, Θρυλορίου, Φύλακα και Ανθοχωρίου.

5.Εξωτερικό υδραγωγείο οικισμών.

Στον χώρο της Μονάδας Επεξεργασίας Νερού υπάρχει αντλιοστάσιο νερού που τροφοδοτεί τους οικισμούς Πανδρόσου, Συμβόλων και το Τουριστικό Περίπτερο Νυμφαίας.

Επίσης, στον χώρο της Μονάδας Επεξεργασίας Νερού υπάρχει δεύτερο αντλιοστάσιο νερού που τροφοδοτεί τους οικσιμούς Καρυδιά, Κάλχα, Σιδηράδες, Στυλάριο, Γρατινή, Τυχηρό και Ιάμπολη.

Το εξωτερικό υδραγωγείο οικισμών συμπληρώνεται με ενδιάμεσα αντλιοστάσια και δεξαμενές διανομής οικισμών:

• Ενδιάμεσο αντλιοστάσιο Νυμφαίας.

• Αντλιοστάσιο Κάλχα.

• Αντλιοστάσιο Τυχηρού.

• Αντλιοστάσιο Κικηδίου.

• Αντλιοστάσιο Ροδίτη.

• Δεξαμενή διανομής Γρατινής.

• Δεξαμενή διανομής Πανδρόσου.

• Δεξαμενή διανομής Καρυδιάς.

• Δεξαμενή διανομής Ιάμπολης.

• Δεξαμενή διανομής Τυχηρού.

• Δεξαμενή διανομής Κάλχα.

• Πύργος αποθήκευσης νερού Ροδίτη.

• Πύργος αποθήκευσης νερού Θρυλορίου.

Στο εξωτερικό υδραγωγείο περιλαμβάνονται επίσης οι γεωτρήσεις του κάθε οικισμού που τροφοδοτούν τους οικισμούς με πόσιμο νερό σε περίπτωση αδυναμίας τροφοδοσίας τους από την Μονάδα Επεξεργασίας Νερού Κομοτηνής.

Η Ε.Ε.Λ. Κομοτηνής βρίσκεται σε απόσταση 2 km από τα

όρια της πόλης και 500 m από την γέφυρα Κολακλόγλου της Ε.Ο. Κομοτηνής – Ξάνθης, σε χώρο έκτασης 30 στρεμμάτων. Το οικόπεδο της εγκατάστασης έχει μέσο υψόμετρο 26,50 m.

Η τελική διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων γίνεται στον χειμαρροπόταμο Βοζβόζη που ρέει σε απόσταση 30 m από τα όρια της εγκατάστασης και τελικώς καταλήγει στην λίμνη Μητρικού.

Η μονάδα άρχισε να λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο 1994 και μέχρι σήμερα λειτουργεί επιτυχώς με ευθύνη της ΔΕΥΑΚ. Από τα τέλη του 2009 η εγκατάσταση αναβαθμίστηκε στις μονάδες υποδοχής βοθρολυμάτων, υποδοχής αστικών λυμάτων και αφυδάτωσης ιλύος και επεκτάθηκε κατά 50% ώστε να εξυπηρετεί ισοδύναμο πληθυσμό 79.500 κατοίκων.

Η εγκατάσταση, επίσης, επεξεργάζεται και όλα τα βοθρολύματα του Ν.Ροδόπης, σύμφωνα με την Νομαρχιακή Απόφαση 274/30-1-1995.

Οι παροχές και τα φορτία σχεδιασμού της εγκατάστασης μετά την επέκτασή της είναι:

• Ισοδύναμος πληθυσμός (ι.κ.) : 79.500

• Μέση ημερήσια παροχή (m³/d) : 15.750

• Αιχμή παροχής (m³/hr) : 1.005

• Φορτίο BOD₅ (kg/d) : 4.770

• Φορτίο αιωρούμενων στερεών (SS) kg/d : 5.565

• Φορτίο αζώτου (Ν) kg/d : 1.035

• Φορτίο φωσφόρου (Ρ) kg/d : 279

Η εγκατάσταση επιτυγχάνει πολύ υψηλό βαθμό καθαρισμού των λυμάτων και πληρεί τα ποιοτικά όρια που επιβάλει η ΚΥΑ οικ 5673/400/97 για ευαίσθητες περιοχές.

Οι συγκεντρώσεις εκροής των επεξεργασμένων λυμάτων είναι:

• BOD₅ (mg/lt) : <20

• COD (mg/lt) : <60

• Αιωρούμενα στερεά (SS) mg/lt : <30

• Ολικό άζωτο (TN) mg/lt : <10

• Αμμωνιακό άζωτο (NH₃/N) mg/lt : <2

• Ολικός φώσφορος (TP) mg/lt : <1

ΓΡΑΜΜΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ

• Εγκατάσταση υποδοχής προεπεξεργασίας βοθρολυμάτων αποτελούμενη από δύο (2) compact μονάδες επεξεργασίας εξοπλισμένες με εσχάρες ανοίγματος 6 mm και με κοχλίες αυτόματης απομάκρυνσης εσχαρισμάτων και άμμου.

• Αντλιοστάσιο ανύψωσης λυμάτων εξοπλισμένο με έξι (6) υποβρύχιες αντλίες, με δύο (2) υποβρύχιους αναδευτήρες και με μία (1) χονδροεσχάρα ανοίγματος 40 mm.

• Εσχάρωση με δύο (2) αυτόματες τοξωτές εσχάρες ανοίγματος 20 mm και κοχλία απομάκρυνσης εσχαρισμάτων.

• Αμμοσυλλογή και λιποσυλλογή σε αεριζόμενο εξαμμωτή με παλινδρομική γέφυρα αφαίρεσης άμμου και λιπών και κοχλιωτό διαχωριστήρα για την απομάκρυνση της άμμου.

• Βιολογική αποφωσφόρωση σε δύο (2) ανοξικές δεξαμενές εξοπλισμένες με οκτώ (8) υποβρύχιους αναδευτήρες.

• Αερισμός ενεργού ιλύος, με σύγχρονη νιτροποίηση – απονιτροποίηση, σε μία (1) δεξαμενή με έξι (6) επιφανειακούς αεριστήρες και σε μία (1) δεξαμενή με σύστημα υποβρύχιας διάχυσης με διαχυτές λεπτής φυσαλίδας αέρα που παρέχεται από τρεις (3) φυσητήρες αέρα. Το σύστημα είναι εξοπλισμένο με εννέα (9) υποβρύχιους αναδευτήρες.

• Αντλιοστάσια ανακυκλοφορίας ιλύος και απομάκρυνσης περίσσειας ιλύος εξοπλισμένα με εννέα (9) υποβρύχιες αντλίες.

• Χημική αποφωσφόρωση με διάταξη δοσομέτρησης διαλύματος χημικού κροκιδωτικού, με έξι (6) δοσομετρικές αντλίες προσθήκης χημικών.

• Καθίζηση δευτεροβάθμιας ιλύος σε τρεις (3) δεξαμενές εξοπλισμένες με περιστρεφόμενα ξέστρα, με υπερχειλιστές καθαρών απορροών και διατάξεις απαγωγής των αφρών.

• Χλωρίωση – αποχλωρίωση με διατάξεις δοσομέτρησης διαλύματος υποχλωριώδους νατρίου και κατάλληλου χημικού για την αποχλωρίωση με τέσσερις (4) δοσομετρικές αντλίες προσθήκης χημικών και έναν (1) υποβρύχιο αναδευτήρα.

ΓΡΑΜΜΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΙΛΥΟΣ

• Πάχυνση ιλύος σε δεξαμενή εξοπλισμένη με μηχανικό αναμοχλευτήρα και με δύο (2) αντλίες απομάκρυνσης παχυμένης ιλύος.

• Ομογενοποίηση – αποθήκευση παχυμένης ιλύος σε δεξαμενή εξοπλισμένη με σύστημα διάχυσης αέρα μέσης φυσαλίδας, με δύο (2) φυσητήρες αέρα και με δύο (2) αντλίες απομάκρυνσης παχυμένης ιλύος.

• Μηχανική αφυδάτωση ιλύος με δύο (2) συγκροτήματα φυγοκεντρητών και με μονάδα παρασκευής διαλύματος πολυηλεκτρολύτη, εξοπλισμένη με δύο (2) δοσομετρικές αντλίες τροφοδοσίας πολυηλεκτρολύτη.